Μπλακ άουτ σε Ισπανία - Πορτογαλία: «Το 60% της ηλεκτρικής ενέργειας χάθηκε σε 5 δευτερόλεπτα»

Πρωτοφανές μπλακ άουτ βύθισε χθες (28/4) στο σκοτάδι Ισπανία και Πορτογαλία με αποτέλεσμα να παραλύσουν τα δίκτυα μεταφορών και να διακοπούν οι επικοινωνίες, με τις αρχές να προειδοποιούν ότι υπάρχουν εμπόδια μέχρι να αποκατασταθεί πλήρως η ηλεκτροδότηση. Οι Αρχές εξετάζουν όλα τα σενάρια για την πρωτοφανή κρίση
Η ηλεκτροδότηση άρχισε να αποκαθίσταται σε περιοχές της Ισπανίας και της Πορτογαλίας, μετά από μια εκτεταμένη διακοπή ρεύματος που προκάλεσε εκτεταμένες διαταραχές στην Ιβηρική Χερσόνησο. Επιχειρήσεις, νοσοκομεία και άλλες κρίσιμες υποδομές στις δύο χώρες αναγκάστηκαν να βασιστούν σε εφεδρικές γεννήτριες και τα σπίτια έμειναν χωρίς ηλεκτρικό ρεύμα, καθώς οι αρχές αγωνίζονταν να εντοπίσουν την αιτία της διακοπής ρεύματος.
Αργά χθες το βράδυ, στη δεύτερη έκτακτη εμφάνισή του την ίδια ημέρα, κάτι που δεν είχε συμβεί καν εν μέσω της πανδημίας, ο Ισπανός πρωθυπουργός Πέδρο Σάντσεθ εξέφρασε την τεράστια έκπληξη της κυβέρνησης για τα στοιχεία από το μεγαλύτερο μπλακ άουτ στην ιστορία της Ισπανίας: «Δεν έχει ξανασυμβεί ποτέ παρόμοια βλάβη συστήματος. Στις 12:33 μ.μ., 15 γιγαβάτ χάθηκαν ξαφνικά σε μόλις 5 δευτερόλεπτα. Αυτό ισοδυναμεί με το 60% της ενέργειας εκείνη τη στιγμή.
Οι ειδικοί δεν έχουν ακόμη καταφέρει να προσδιορίσουν τα αίτια, αλλά θα το κάνουν. Όλοι οι κρατικοί θεσμοί και οι πληγείσες ιδιωτικές εταιρείες εργάζονται για να κατανοήσουν τι συνέβη», δήλωσε ο πρόεδρος, ο οποίος επέμεινε ότι «καμία υπόθεση δεν έχει αποκλειστεί» και ως εκ τούτου η πιθανότητα κυβερνοεπίθεσης παραμένει στο τραπέζι.

Σε μια ομιλία προς το έθνος, κάλεσε τους ανθρώπους να ελαχιστοποιήσουν τα ταξίδια, να δώσουν προσοχή στις επίσημες δηλώσεις αντί για τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και να περιορίσουν τη χρήση των κινητών τηλεφώνων. Σημείωσε επίσης τον «τεράστιο αντίκτυπο» της διακοπής στην καθημερινή ζωή, καθώς και τις οικονομικές απώλειες και το «άγχος σε εκατομμύρια σπίτια». Ο Σάντσες δήλωσε ότι βρισκόταν σε επαφή με τον βασιλιά Φελίπε της Ισπανίας, τους πολιτικούς ηγέτες και την ΕΕ και το ΝΑΤΟ σχετικά με την κρίση.
Τα σχολεία ανακοίνωσε θα ανοίξουν σήμερα Τρίτη (29/4), αλλά χωρίς μαθήματα, έτσι ώστε οι γονείς να μπορούν να πάνε στη δουλειά και να αφήσουν τα παιδιά τους στο σχολείο, αλλά οι εκπαιδευτικοί να μην είναι υποχρεωμένοι να παρευρεθούν. Τουλάχιστον αυτό θα ισχύει στις αυτόνομες περιοχές που έχουν τεθεί υπό κυβερνητικό έλεγχο επειδή έχει κηρυχθεί εθνική έκτακτη ανάγκη.
35.000 άνθρωποι εγκλωβίστηκαν σε τρένα σε όλη την Ισπανία
Οι περιφερειακές κυβερνήσεις θα εκδώσουν οδηγίες, αν και σχεδόν όλες λαμβάνουν την ίδια απόφαση. Ο Σάντσεθ συνέστησε επίσης να μην πηγαίνουν στη δουλειά οι πολίτες εάν οι εργοδότες το επιτρέπουν και να μην κάνουν ταξίδια εκτός εάν είναι απαραίτητο, επειδή η σιδηροδρομική κυκλοφορία δεν έχει ακόμη αποκατασταθεί. Στην πραγματικότητα, παραδέχτηκε ότι 35.000 άνθρωποι που είχαν εγκλωβιστεί σε τρένα σε όλη την Ισπανία έπρεπε να διασωθούν και κάποιοι ήταν ακόμη εγκλωβισμένοι στις πιο δυσπρόσιτες περιοχές
Παρά τις ώρες που έχουν περάσει, ο Σάντσεθ δεν μπόρεσε να προσφέρει καθησυχαστικές εξηγήσεις σχετικά με τα αίτια. «Δεν υπάρχει καμία επίπτωση στην πολιτική προστασία. Η Ισπανία είναι μια ασφαλής χώρα, οι πολίτες μπορούν να είναι ήσυχοι. Οι επικοινωνίες υποφέρουν λόγω της έλλειψης ρεύματος στις κεραίες. Η κυκλοφορία στα λιμάνια συνεχίζεται κανονικά και στον αέρα, από τις 6.000 πτήσεις που έχουν προγραμματιστεί για σήμερα, μόνο 344 έχουν ακυρωθεί.
Δεν υπάρχουν περιστατικά στους δρόμους εκτός από κυκλοφοριακή συμφόρηση. Τα χρηματιστήρια έκλεισαν ομαλά, γεγονός που καταδεικνύει την εμπιστοσύνη στην οικονομική κατάσταση. Όλοι οι κρατικοί πόροι κινητοποιήθηκαν από το πρώτο λεπτό. Θα εργαστούμε με εντατικούς ρυθμούς όλη τη νύχτα. Εργαζόμαστε ώστε να αποκατασταθεί η ηλεκτροδότηση σε όλη τη χώρα», κατέληξε.

Διάφορες κυβερνητικές πηγές παραδέχονται κατ' ιδίαν ότι αυτό που συνέβη είναι πρωτοφανές, δύσκολο να εξηγηθεί και πολύ παράξενο. Εμπειρογνώμονες από διάφορα υπουργεία και δημόσιους φορείς, το Εθνικό Ινστιτούτο Εθνικής Στατιστικής (CNI) και οι διεθνείς επαφές της Εκτελεστικής Εξουσίας μελετούν τις πιθανές αιτίες όλη την ημέρα, αλλά δεν υπάρχει οριστικό συμπέρασμα και η κυβέρνηση έχει επιλέξει τη μέγιστη προσοχή μέχρι να υπάρξει σαφής εξήγηση.
Μετά από ξεχωριστές συνεδριάσεις του Συμβουλίου Εθνικής Ασφαλείας, ο πρόεδρος εμφανίστηκε δύο φορές με μια σκηνοθετημένη και σοβαρή συμπεριφορά που αναπόφευκτα θύμιζε τις πιο σκοτεινές ημέρες της πανδημίας. Στη συνεδρίαση του Συμβουλίου συμμετείχαν εννέα υπουργοί, ο Αρχηγός του Επιτελείου Στρατού και οι διευθυντές του Εθνικού Κέντρου Πληροφοριών (CNI) και της Υπηρεσίας Εθνικής Ασφάλειας.
Ελλείψει επίσημης εξήγησης, οι θεωρίες συνωμοσίας εξαπλώθηκαν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και από στόμα σε στόμα — αυτή τη φορά πολύ πιο ενεργές λόγω της απώλειας κάλυψης κινητής τηλεφωνίας και δεδομένων για εκατομμύρια ανθρώπους, μερικοί από τους οποίους στράφηκαν σε ραδιόφωνα με τρανζίστορ που τροφοδοτούνται με μπαταρία για πληροφορίες. Για αυτόν τον λόγο, ο Σάντσες παρότρυνε τους ανθρώπους να εμπιστεύονται μόνο επίσημες πληροφορίες. «Ας αγνοήσουμε πληροφορίες αμφίβολης προέλευσης· αυτές οι κρίσεις είναι ώριμες για τη διάδοση φάρσες», επέμεινε.
Πώς κατέρρευσε το σύστημα
Χώρες όπως η Ισπανία βρίσκονται στην πρώτη γραμμή των προσπαθειών για την απομάκρυνση από τα ορυκτά καύσιμα, αλλά η κρίση της Δευτέρας είναι πιθανό να τροφοδοτήσει ανησυχίες σχετικά με την ικανότητα των δικτύων ηλεκτρικής ενέργειας να ανταποκριθούν στην αυξημένη ζήτηση. Τα στοιχεία από τον ισπανικό φορέα εκμετάλλευσης ηλεκτρικής ενέργειας έδειξαν ότι η κατανάλωση μειώθηκε κατά περισσότερο από 10GW όταν η διακοπή ρεύματος ξέσπασε λίγο μετά τις 12:30 μ.μ. τοπική ώρα, υποδηλώνοντας ότι ήταν μία από τις μεγαλύτερες στην πρόσφατη ευρωπαϊκή ιστορία.
Τα μετεωρολογικά δεδομένα έδειξαν ότι οι θερμοκρασίες στη νότια Ισπανία αυξήθηκαν απότομα από τις 12 έως τις 13 μ.μ. τοπική ώρα. Οι υψηλότερες θερμοκρασίες μπορούν να περιορίσουν την ποσότητα ηλεκτρικής ενέργειας που μπορούν να μεταφέρουν τα καλώδια. Ο Eδουάρδο Πριέτο διευθυντής υπηρεσιών της ισπανικής εταιρείας Red Eléctrica, δήλωσε ότι μια «πολύ ισχυρή ταλάντωση» στο δίκτυο κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου είχε αποκόψει το ηλεκτρικό δίκτυο της Ισπανίας από την υπόλοιπη ηπειρωτική Ευρώπη, γεγονός που οδήγησε στην κατάρρευση του συστήματος.

Η Red Eléctrica δήλωσε ότι, αργά το απόγευμα, το ηλεκτρικό ρεύμα είχε αποκατασταθεί σε όλη τη βόρεια και νότια Ισπανία — περιοχές της χώρας που μπορούν να τροφοδοτηθούν πιο εύκολα από τη Γαλλία και το Μαρόκο αντίστοιχα. Ωστόσο, προειδοποίησε ότι η πλήρης αποκατάσταση της παροχής σε ολόκληρη τη χώρα θα διαρκέσει μεταξύ έξι και δέκα ωρών.
Ο Σάιμον Γκάλαχερ, διευθύνων σύμβουλος της UK Networks Services, μιας εταιρείας συμβούλων που ειδικεύεται στα δίκτυα ηλεκτρικής ενέργειας, δήλωσε ότι μπορεί να χρειαστούν «εβδομάδες» για την πλήρη αποκατάσταση της ηλεκτροδότησης.
«Δεν πρόκειται απλώς για την ενεργοποίησή του», είπε. «Είναι πιθανώς πολύ πιο σοβαρό από ό,τι αντιλαμβάνονται οι άνθρωποι».
Ισπανία: Προμηθεύεται το 43% της ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ
Στη Μαδρίτη, οι άνθρωποι ξεχύθηκαν στους δρόμους, καθώς οι σταθμοί του μετρό εκκενώθηκαν και καταστήματα, εστιατόρια και γραφεία έκλεισαν. Η κάλυψη της κινητής τηλεφωνίας επηρεάστηκε επίσης αρχικά. Τα τοπικά μέσα ενημέρωσης ανέφεραν ότι ορισμένα —αλλά όχι όλα— νοσοκομεία λειτουργούν κανονικά με τη βοήθεια εφεδρικών γεννητριών.
Η Iσαμπέλ Ντίαθ Αγιούσο, κάλεσε την εθνική κυβέρνηση της Ισπανίας, υπό την ηγεσία των Σοσιαλιστών, να ενεργοποιήσει σχέδια έκτακτης ανάγκης «για να επιτρέψει στον στρατό να διατηρήσει την τάξη, εάν χρειαστεί». Ο Aλμπέρτο Νιούνεθ Φειχό επικεφαλής του αντιπολιτευόμενου Λαϊκού Κόμματος της Ισπανίας, επέκρινε την κυβέρνηση Σάντσεθ για την καθυστέρηση στη παροχή ενημερώσεων. «Χρειαζόμαστε έγκαιρη ενημέρωση», είπε.
Η Aena, η οποία διαχειρίζεται το αεροδρόμιο της Μαδρίτης και 45 άλλα σε όλη την Ισπανία, δήλωσε ότι βασίζεται σε εφεδρικές πηγές ενέργειας για τη λειτουργία της, προσθέτοντας ότι η έκταση των καθυστερήσεων θα εξαρτηθεί από το εάν τα πληρώματα και οι επιβάτες θα μπορούσαν να φτάσουν στα αεροδρόμια.
Περίπου το 43% της ενέργειας της Ισπανίας προέρχεται από αιολική και ηλιακή ενέργεια, με την πυρηνική ενέργεια να αντιπροσωπεύει ένα επιπλέον 20% και τα ορυκτά καύσιμα το 23%, σύμφωνα με το think tank ενέργειας Ember. Η χωρητικότητα του δικτύου και της αποθήκευσης δεν έχει συμβαδίσει ωστόσο με την ταχεία ανάπτυξη των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στη χώρα.
Ο Φιλ Χιούιτ, διευθυντής της Montel, εταιρείας εξειδικευμένης σε ενεργειακά δεδομένα, δήλωσε ότι ο συνδυασμός της υψηλής χρήσης αιολικής και ηλιακής ενέργειας από την Ισπανία και των περιορισμένων συνδέσεών της με τους γείτονες θα μπορούσε να έχει δυσκολέψει την αντιμετώπιση των διακυμάνσεων ισχύος που οι ισπανικές αρχές κατηγόρησαν για τη διακοπή της Δευτέρας.
Η χώρα θρηνεί εδώ και καιρό ότι είναι «ενεργειακό νησί» λόγω των κακών συνδέσεών της με τη Γαλλία. Ο γαλλικός φορέας εκμετάλλευσης δικτύου RTE δήλωσε ότι τμήματα της Γαλλίας επηρεάστηκαν για λίγο από τη διακοπή, αλλά ότι η ηλεκτροδότηση αποκαταστάθηκε γρήγορα.
Τέτοιες εκτεταμένες διακοπές ρεύματος είναι ασυνήθιστες στην Ευρώπη. Το 2003, ένα πρόβλημα με μια υδροηλεκτρική γραμμή μεταξύ Ιταλίας και Ελβετίας προκάλεσε μια μεγάλη διακοπή σε ολόκληρη την ιταλική χερσόνησο για περίπου 12 ώρες. Το 2006, ένα υπερφορτωμένο δίκτυο ηλεκτρικής ενέργειας στη Γερμανία προκάλεσε διακοπές ρεύματος σε μέρη της Ευρώπης και μέχρι το Μαρόκο.
Κορεσμός λόγω υπερπαραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας
H πρώην ανταποκρίτρια της ΕΡΤ στην Ισπανία, Δώρα Μακρή σε ανάρτηση τις στο Facebook συνόψισε τις αιτίες της κρίσης. «Σιγά σιγά αποκαθίσταται σε όλη τη χώρα το ηλεκτρικό ρεύμα. Τις επόμενες ώρες θα αποκλειστεί και το σενάριο της κυβερνοεπίθεσης καθώς όπως είναι γνωστό είναι πολύ δύσκολο να αναπτυχθεί μία κυβερνοεπίθεση από ξένη χώρα στο σύστημα παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειες όχι μόνο στην Ισπανία αλλά σε οποιοδήποτε ευρωπαϊκή χώρα. Και το πιο πιθανόν είναι να δούμε στο μαύρο κουτί του δικτύου ότι οφείλεται στον κορεσμό του λόγω υπερπαραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας. Με τα λίγα που γνωρίζω και μαθαίνω και από ειδικούς που εμπιστεύομαι, έχει να κάνει με την ισορροπία μεταξύ παραγωγής και ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας.
Δηλαδή στις 12.33 το μεσημέρι (τοπική ώρα) υπήρξε υπερπαραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας που ξεπέρασε κατά πολύ την ζήτηση και το σύστημα κατέρρευσε αλυσιδωτά. Η Ισπανία παράγει ηλεκτρικό ρεύμα όχι μόνο από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας όπως τα φωτοβολταϊκά και η αιολική που τα πάει περίφημα αλλά και από υδροηλεκτρικές πηγές αλλά και πυρηνικούς σταθμούς. Το τελευταίο διάστημα γνωρίζαμε ότι υπήρχε υπερπαραγωγή καθώς για εβδομάδες είχαμε τζάμπα ηλεκτρικό ρεύμα. Πολλές βροχές, πολύς αέρας και ηλιοφάνεια.Όμως το μεγάλο πρόβλημα είναι η αποθήκευση της ηλεκτρικής ενέργειας .
Γι αυτό και τέτοια φαινόμενα θα συνεχίσουν να συμβαίνουν καθώς το νέο πρότζεκτ για την αποθήκευση της θα μπει σε λειτουργία σε ένα με δύο χρόνια.Το πρόβλημα της Ισπανίας είναι ότι παράγει πολλή ηλεκτρική ενέργεια, αλλά ακόμα δεν μπορεί να την αποθηκεύσει. Σήμερα η ζήτηση δεν ήταν επαρκής και το σύστημα κατέρρευσε καθώς δεν μπορούσε να την διοχετεύσει στην υπόλοιπη ευρωπαϊκή ένωση με την οποία συνδέεται μόνο κατά 3% περίπου.
Δηλαδή η έλλειψη διασύνδεσης δημιουργεί ανισορροπίες στο σύστημα ηλεκτρικής ενέργειας της ισπανικής χερσονήσου (Ισπανία και Πορτογαλία).Οι Πορτογάλοι με τους οποίους επίσης συνδεόμαστε έριξαν το φταίξιμο στην Ισπανία. Το πρόβλημα είναι ότι οι κόμβοι των υποσταθμών που συνδέουν το δίκτυο, ένα μεγάλο μέρος ή το μεγαλύτερο μέρος των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας είναι κορεσμένοι. Και όπως μου λένε τα πάντα στο δίκτυο βασίζονται στην ισορροπία τάσης. Αν αυτό βγει εκτός ισορροπίας μπορεί να καταρρεύσει, όπως έγινε σήμερα»
Πηγή: Newsbomb